Doğum, gebelik ve emzirme gibi doğal bir olaydır. Gebeliğinizin başlangıcından itibaren bedeniniz doğum ve emzirme için hazırlanır. Sizlerde bu değişikliklere alışmak, enerjinizi, moralinizi kaybetmeden ayakta kalabilmek ve bebeğinize en iyi şekilde bakabilmek için hazırlıklı olmanız gerekir. Bu hazırlıklar içinde gebeliğinizin 4. ayından itibaren Hamile Eğitim Programı'ndan yararlanmanız fayda sağlar.
Doğum, sadece hamileliğin fizyolojik olarak bitmesi demek değil; kadının vücuduyla, zihniyle ve ruhuyla yaşadığı, hayatındaki en önemli deneyimdir. Ancak doğum sırasında annenin rahminde oluşan şiddetli kasılmalar bu mutluluğu biraz gölgeleyebiliyor. Ne yazık ki annelerin doğum korkusu, komşuların ve arkadaşların anlattıkları dramatik doğum öyküleriyle iyice büyüyor. Bu korkuda başlı başına bir stres kaynağı oluyor. Stres de organizmada birtakım sistemleri aktive ediyor ve stres hormonlarını devreye sokarak koruyucu bir mekanizma geliştiriyor.
Tüm bu olanlar anne ve bebeği olumsuz etkileyebiliyor. Kursa katılan gebeler, doğum sırasında kendine ve bebeğine yardımcı olacak becerileri öğrenip, doğuma aktif bir şekilde katılarak, hem sağlıklı bir bebek dünyaya getirmeye yardımcı olacak hem de anne olmanın keyfine varacaklardır.
Günümüz de pek çok anne adayı doğumdan korktuğu için sezaryeni tercih ediyor. Oysa sezaryen bir açık karın ameliyatıdır. Kan kaybı, enfeksiyon riski, anesteziye bağlı komplikasyonlar, damarlarda kan pıhtısı veya amnios sıvısının oluşturacağı tıkanıklık gibi ölümcül olabilen komplikasyonlar normal doğuma göre daha sık görülür. Üstelik bu etkiler sadece anneyle sınırlı kalmayıp bebeğide etkileyebilir. Bebeğin anne karnında içinde bulunduğu sıvı hava yollarına girer. Normal doğum sırasında vajinadan geçerken bebek sıvıyı atar. Oysa sezaryende bebeğin bu şansı yoktur. Bu nedenle doğum sonrası bebekte sık soluk alıp verme ve bazen geçici de olsa yoğun bakım takibi gerekebilir. Anne sezaryen sonrası ağrı nedeniyle bebeğini yeterince besleyemeyebilir. Yenidoğan bebeklerde görülen sarılık daha belirgin boyutlara ulaşabilir.
Anne ve bebek açısından tıbbi bir gerekçe yoksa, sezaryen tercih edilmemelidir.
Gebelerin kendileri ve bebekleri için yapabilecekleri en güzel şey, ‘doğurabilecek miyim?', ‘ne tür tehlikeler olabilir?', ‘bebeğim sağlıklı olacak mı?' diyerek kaygılanmak yerine;
Düzenli gebelik kontrollerini yaptırmak,
Gebe eğitim kurslarına katılmak,
Hamilelik yogası veya egzersiz programlarına katılmak,
Doğumu uygun hastane de yapmak,
Sağlık ekibine güvenip, işbirlikçi olmak,
Gebelik, doğum ve anneliğin tadını çıkarmak en uygun olanıdır.
Normal doğum nedir?
Normal doğum, 38-42 gebelik haftaları arasında, kendiliğinden başlayan bir eylemle başla gelen tek bir bebeğin anne ve bebeğe zarar vermeden rahimden hazne yolu ile canlı olarak doğmasına denir.
Doğumların ancak %5 kadarı, doktorunuzun olası doğum tarihi olarak belirlediği günde gerçekleşir.
Doğumun başladığı nasıl anlaşılır?
Doğumun başladığının habercileri; rahim ağzını kaplayan kanlı, sümüksü bir madde olan ‘doğum nişanı'nın gelmesi, bebeğin içinde bulunduğu su kesesinin açılarak ‘suyun gelmesi' ve düzenli aralıklarla gelen, giderek sıklaşan ‘doğum sancıları'dır.
Bu belirtilerin hepsinin sırayla ve her kadında aynı şekilde olacağı düşünülmemelidir.
Su az ya da çok geldiğinde sancılar başlamamış olsa bile derhal hastaneye başvurmak gerekir.
Gebeliğin 28. haftasından itibaren rahimde zaman zaman kasılmalar, sertleşmeler meydana gelir. Bunlar normaldir ve genellikle ağrısızdır. Bazen ağrılı olduklarında bunlara yalancı doğum ağrıları denir. Bazen gerçek doğum ağrılarını taklit eden yalancı doğum ağrıları gebe kadın ve eşini telaşlandırır ve hastaneye gitmelerine neden olur. Hastanede yapılan muayeneden sonra doğum başlamadığı için evlerine geri gönderilirler. ‘Gerçek sancıları' ‘yalancı sancılardan' ayırt etmeye yarayan bazı genel belirtiler mevcuttur.
Gerçek doğum kasılmaları
Kasılmalar düzenli, güçlü ve sık olup daha uzun sürer.
Kasılmalar devamlıdır ve daha güçlü bir hal alır. Dinlenme ve masaj ile geçmez.
Kasılma bel, kasık ve karında her noktada aynı hissedilir. Yayılıcı tarzdadır.
Rahim ağzında açılma ve yumuşamaya neden olur.
Yalancı doğum sancısı
Kasılmalar düzenli ve güçlü olmayıp uzun süreli olmaz.
Yürümekle, dinlenmekle ve masajla kasılmalar hafifler, sonlanır.
Kasılma bel, kasık veya karında tek noktada hissedilir.
Rahim ağzında açılma ve yumuşamaya neden olmazlar.
Hastaneye ne zaman gidilmeli?
Gerçek doğum kasılmaları başladığında hemen hastaneye gitmek gerekmez. Kasılmalar beş dakikada bir geldiğinde hastanede olmalısınız. Bu arada suyunuz gelirse, kanamanız olursa hiç zaman kaybetmeden derhal hastaneye gidilmelidir.
Gebelik dönemi normal geçse bile, doğumun hastanede yapılması oluşabilecek sorunlar için önlem almak, sorun oluştuğunda da zamanında müdahale olanağı sağlar.
Evde geçirilecek süre içerisinde ne yapılabilir?
Önce sakin olunmalıdır.
Duş alınabilir.
Dolaşılabilir ya da istirahat edilebilir.
Masaj yaptırılabilir. (Örneğin bir masaya dayanarak omurganızın iki tarafından aşağıya doğru yapılacak yoğurma hareketi, el ayasıyla bel ve kalça üzerine basınç uygulanması rahatlatabilir).
Katı ve sıvı gıdalar fazla miktarda alınmamalıdır. Gerekirse çok küçük yudumlarla sıvı ya da limonlu buz parçaları, çikolata alınabilir.
Kıymetli takı ve eşyalarınızı evde bırakıp, sade ve rahat bir kıyafet giyiniz.
Sağlık karnenizi ve gebelik süresince yapılan tüm tetkikleri dosyanızla birlikte çantanıza koyunuz.
Yanınızda ne getirmelisiniz?
Anne için ;
Gecelik ya da pijama (emzirmeye uygun, penye yada pamuklu)
Atlet, kilot, emzirme sütyeni-göğüs pedi, çorap
Terlik
Hijyenik kadın bağı (yoğun günler için olanlardan)
Havlu, sabun, tuvalet kağıdı, diş fırçası, tarak,
Bebek için;
Zıbın/badi, tulum, çorap,başlık,eldiven, yelek, hırka
Battaniye
Hazır bez, alt silme bezi
Hangi hastaneye gidilmelidir?
Öncelikle kontrole gittiğiniz hastaneye başvurunuz.
Hastane seçimini son ana bırakmayınız.
Seçtiğiniz hastane; temiz ve hijyenik, ilgili, güler yüzlü, kaliteli, uzman personelin bulunduğu, ulaşımı kolay, evinize yakın, ‘Bebek Dostu' (emzirmeyi teşvik eden, destekleyen), sosyal güvenceye ya da bütçeye uygun, anne ve bebek için yoğun bakım, ameliyathane vb. olanakları olan bir kurum olmalıdır.
Seçtiğiniz hastanenin ilgili birimlerini önceden mutlaka gezip, personelinden bilgi alınız.
Hastanede neler olacak?
Hastaneye gittiğinizde önce doğumunuzun gerçekten başlayıp başlamadığını anlamak için, vajinal (alttan) muayene olacaksınız. Ayrıca size kasılmalarınızın ne zaman başladığı, suyunuzun gelip gelmediği sorulacak. Doğumunuz başladıysa yatışınız yapılacaktır. Kabulünüzden sonra odanızda elbiseleriniz çıkartılıp gömlek giydirilir.
Sağlık personeli sizin ve bebeğinizin durumunu ve ilerlemeyi takip edeceklerdir.
Vajinal Muayene
Bu muayene, doğum eyleminizin gidişatını kontrol etmek için ara ara gerçekleştirilir.
Yaşamsal bulgular
Kasılmalarınız, kan basıncınız, vücut ısınız ve nabzınız düzenli olarak kontrol edilecektir.
Fetal monitör
Doğum öncesinde kullanılan NST, doğum takibi esnasında da kullanılır. Rahim kasılmalarınız ve bebeğinizin kalp atımları, karnınıza yerleştirilen iki elektrotla gözlemlenebilir.
Damardan beslenme
İhtiyaç durumunda gücünüzün korunması ve sıvı kaybından korumak için sıvılar damar yoluyla da verilebilir.
Rahim kasılmaları esnasında neler yapabilirsiniz?
· Doğumun yönetiminin sizde olduğunu unutmayın. Yani doğumunuzun kaptanı sizsiniz.
· Kendinizi, doğum hakkındaki olumsuz ön yargılardan uzak tutmalısınız.
· Doğumu uzun, ağır ve bitmeyen ağrılar olarak düşünürseniz, doğum yapmak size altından kalkamayacağınız bir şey gibi görünecektir.
· Dikkatinizi sancıdan başka bir şeye yoğunlaştırmak yerine, her saniyesini hissederek onu karşılayın, çünkü her kasılmada bebeğinizi kucağınıza almaya daha da yakınlaşıyorsunuz.
· Doğum sancılarını güçlü bir değişimin müjdecisi olarak öğrendiğimizde, yapabildiklerimiz hayret verici olur.
· Kasılmaların verdiği rahatsızlığı gidermek ve bebeğinize bol oksijen göndermek için nefes egzersizlerini uygulamalısınız. Kasılmaların başlangıcında ve bitiminde kullanacağınız derin nefes çalışmalarına ise gebeliğinizde başlamalısınız. Etrafla ilginizi kesip nefesinize konsantre olmalısınız. Kasılmalarınız geçtiğinde ise, gevşeme egzersizleri uygulayıp dinlenmelisiniz. Doğum sırasında nefes ile kendinize gömülerek boşlukları bulun.
· Doğumhane personeli ile işbirliği yapınız.
Doğum nasıl olur?
Doğum üç evrede gerçekleşir.
1.Evre Açılma: Gebelik boyunca kapalı olan rahim ağzının, bebeğin doğabilmesi için, kasılmaların yardımıyla tam açılmasına (10 cm) kadar geçen süredir. Doğumun en uzun süresi olup yaklaşık 8-10 saat sürer. Bu evrenin sonuna doğru yani rahim ağzı 8-9cm açıldığında gebe kadın kasılmalar sırasında kuvvetli ıkıntı hisseder. Eğer doğuma yardımcı olan hekim ya da ebe izin veriyorsa kadın ıkınabilir. Vaktinden önce ıkınmak doğumu uzatabilir.
2.Evre Atılma: Rahim ağzının tam açılmasından bebeğin doğumuna kadar geçen süredir. Bu süre yarım ile iki saat arasındadır. Kasılmaları iyi değerlendirip ıkınırsanız bu süreyi kısaltabilirsiniz. Kasılmalar esnasında Ikınmak için derin nefes aldıktan sonra, çenenizi göğsünüze dayayıp ‘C' pozisyonuna girip yatağın iki yanından tutup öne doğru eğilerek var gücünüzle karnınızı şişirmeden büyük tuvaletinizi yapıyormuş gibi ıkınmalısınız. Bebeği iterken nefesinizi tutmadan nefesi yavaşça vererek ıkınmalısınız. Kasılmanız bitince ıkınmayı bırakıp dinlenin. Bebeğinizin başı doğduktan sonra artık ıkınmamalısınız. Bebeğinizin diğer kısımları da doğduktan sonra, bebeğiniz size verilir.
3.Evre Kurtulma: Bebeğin doğmasından sonra bebeğin eşinin (plasenta) doğmasına kadar geçen süredir. Yaklaşık yarım ile bir saat sürer. Plasenta çıktıktan sonra varsa, kesi yeri hekim tarafından dikilir.
Doğumdan sonra neler olur?
Anne odasına alınır. Annenin kıyafetleri değiştirilip, bebeği hemen teslim edilerek ilk emzirme başlatılır. Annenin kanaması ve hayati bulguları takip edilir. Bebek ve anne açısından her şey yolundaysa normal doğumlarda bir gün, sezaryen doğumlarda iki gün sonra evinize taburcu edilirsiniz.
